Legendarische wandeling van de Heilige Kruisen
9 km -137 hm
Knooppunten: 243-239-20-237-236-252-241-242-240-243
Dichtbij, afwisselen, prachtige natuur en een vleugje geschiedenis, zo hebben we onze wandelingen graag. Deze knooppuntenwandeling heeft het allemaal. We vertrekken aan de parochiezaal van Asbeek, waar we gemakkelijk kunnen parkeren. Vrijwel meteen zitten we midden tussen de velden en het glooiend landschap van de streek en wandelen we richting Asse. Na een korte passage door het centrum duiken we snel weer in de mooie natuur rondom Asse: prachtige vergezichten, wandelwegen langs weides, bos en boomgaarden, veldkapellen en kruisen. We volgen hier nu een stuk van de Kruisborre ommegang en lopen langs verschillende mooie kapelletjes en kruisen, elk met hun eigen geschiedenis. Bij iedere kapel en kruis is een infobord geplaatst waarop extra weetjes of legendes worden toegelicht. Na het oversteken van de drukke Edingsesteenweg, lopen we nog een stukje door het zavelbos om zo terug te keren naar Asbeek.
Wij vonden dit een zeer mooie wandeling (houd wel rekening met veel modderige baantjes) met onderweg ook voldoende mogelijkheden om even bij te tanken…
Kruisborre ommegang
De Kruisborrevallei heeft niet alleen een grote landschappelijke waarde, maar ook een rijke geschiedenis, doorspekt met legenden. In de groene Kruisborrevallei situeert zich het verhaal van de Heilige Kruisen. De Heilige of Miraculeuze Kruisen speelden in het verleden een belangrijke rol en maakten van Asse een geliefkoosd bedevaartsoord. Vandaag is de traditie van bedevaarten nagenoeg verdwenen, maar op paasmaandag gaat er nog steeds een ommegang naar Kruisborre.
De Kruisborre ommegang, of de “weg om” of “Kappellekensweg”, is een bedevaartroute die verscheidene Assese kapelletjes aandoet die door bedevaarders werden opgericht uit dank voor de verkregen gunsten.
De legende van de Heilige Kruisen
Een arm vrouwtje uit Koudertaverent ging naar de Joodse Lombarden om haar enig degelijk kleed te verpanden. Zij beloofden haar veel geld in ruil voor de Heilige Hostie die ze met Pasen zou ontvangen.
Het vrouwtje ging akkoord en verborg na de paascommunie de hostie. Onderweg naar de Lombarden kreeg ze spijt en verstopte de hostie in een dorre elzenstruik. Op dat ogenblik herleefde de struik en begon te bloeien.
Van overal kwamen pelgrims naar dit mirakel kijken. De eigenaar van het veld was boos omdat zijn vruchten vertrappeld werden. Na een tijdje had hij genoeg van de volkstoeloop en hakte hij de struik om. Op dat moment gebeurde er opnieuw een wonder: de spaanders vielen in de vorm van een kruis, bedekt met een druppel bloed.
De boer stopte met hakken en de pastoor werd erbij gehaald. De vrouw bekende haar fout en de hostie werd uit de struik gehaald en in processie naar de Sint-Martinuskerk gebracht. Uit de elzenstruik werd later een kruis vervaardigd.
Nu begon de grote toeloop pas echt. Van overal kwam men naar Kruisborre. Enkele verdwaalde bedevaarders vroegen op Vrijthout de weg aan een boer. De ongelovige boer antwoordde: “Ik geloof zo min in een kruis als er een kruis in mijn notelaar hangt”. De bedevaarders keken omhoog en zagen een kruis in de notelaar.
Ook dat kruisbeeld werd naar de Sint-Martinuskerk gebracht.
Kruisborrekapel
De Heilige Kruiskapel werd in 1622 gebouwd naar aanleiding van de steeds groeiende devotie voor het Heilige Kruis. De kapel werd gebouwd ter vervanging van een oudere, mogelijk lemen kapel op de plaats van het mirakel van het Heilig Kruis. Onder de Franse bezetting werd de kapel gesloten voor de eredienst. De kapel overleefde de woelige jaren van de Franse revolutie op het einde van de achttiende eeuw doordat een boer ze kocht en liet doorgaan voor schuur. De kapel werd heropend in 1802, gerestaureerd in 1965 en in 2003 door vrijwilligers opgeknapt. Sinds 1962 is de kapel beschermd als monument.
Een bedevaart naar Kruisborre begon met een gebed aan de Kruisborrekapel. Daarna daalden de bedevaarders de trap naar de bron af. Daar maakten ze een kruisteken met water van de bron, ze dronken ervan of namen water mee naar huis als bescherming tegen onheil.
Kruisborrebron
Aan de bron of borre maakte men een kruisteken met het bronwater. Sommigen dronken ervan en namen het mee naar huis als bescherming tegen onheil. Ook boeren namen het vaak mee om hun huis en stal te beschermen tegen allerlei gevaren. Dat de Kruisborrekapel vlakbij de zogenaamde Kruisbron gebouwd werd, kan in verband gebracht worden met de bronnenverering bij de Germanen en Kelten. Zij schreven aan bronnen een zekere geneeskracht toe, die later bij de kerstening van onze streek een christelijke tint kreeg.
OLV van 7 smarten
Deze kapel, vaak aangeduid als de ‘kapel van Suske Mol’, werd in 1883 gebouwd door de familie Van Mol als dank voor het gespaard blijven van cholera.
In de kapel verwijst een opschrift naar de zeven smarten van Maria, waaronder:
- De profetie van Simeon in de tempel
- De vlucht naar Egypte
- Het zoek raken van Jezus in de tempel
- De ontmoeting met Jezus op weg naar de Calvarieberg
- Maria’s aanwezigheid onder het kruis van Jezus
- Maria die Jezus’ dode lichaam omhelst
- De begrafenis van Jezus
De kapel wordt omringd door een imposante oude eik en prachtige lindebomen, die symbool staan voor het mannelijke en vrouwelijke.
Sint-Jozef
Aan het einde van de 19de eeuw liet de familie Van Nieuwenhuyzen de Sint-Jozefkapel bouwen als dankbaarheid voor het gespaard blijven van cholera.
Sint-Jozef, de patroonheilige van timmerlieden en arbeiders, wordt afgebeeld met een hamer die zijn verbondenheid met hen symboliseert.
De coniferen die de kapel omringen, zijn een opvallend kenmerk in het landschap. Deze zogenaamde ‘levensbomen’ symboliseren het eeuwige leven.
Kruis van Sjat
Dit kruis werd tijdens de tweede wereldoorlog gemaakt door Sjat, of Louis Moerenhout (1868-1957), de smid en wagenmaker uit Koudertaverent. Hij beloofde de Kruisborre-ommegang op zijn knieën te doen en een Christusbeeld te smeden als zijn vrouw zou genezen.
Van hier zie je, met je rug naar het kruis, de beruchte “Jodenput” uit de legende. De Jodenput is de plaats waar volgens de legende het ‘kasteel’ stond van de Lombarden die het arme vrouwtje wilden omkopen. Een dondersteen vernielde het huis van de “joden” en sloeg een diepe put in de bodem.
Andere bronnen spreken over een ingestorte steengroeve.
OLV van Lourdes
Deze kapel wordt ook wel de ‘kapel van Baas’ genoemd, naar de familie Baussens die het eerste kapelletje liet bouwen.
Afstammelingen van de familie Baussens lieten het aan het einde 19de, begin 20ste eeuw herbouwen nadat een storm het volledig vernielde.
Verteld wordt dat een zekere Baussens als steenpoeler in de “Jodenput” werkte. Op een dag leek het alsof hij zijn vrouw hoorde roepen. Omdat hij niets zag, werkte hij gewoon verder. Toen hij een tweede keer hoorde roepen, ging hij toch eens kijken. De steenpoeler was nauwelijks de groeve uit toen de put instortte. Uit dankbaarheid liet hij de kapel bouwen.
Vroeger vond je achter de kapel hopvelden, omgeven door loofbossen.
OLV van Neerwaver
De oorspronkelijke, grotere kapel van Onze-Lieve-Vrouw van Neerwaver stond op de “Kerkberg’”, een beboste heuvel aan de Edingsesteenweg. In 1945 moest ze plaats ruimen voor de bouw van een villa, maar een deel van het bouwmateriaal werd gebruikt voor de heropbouw langs de Kruisborreweg.
Sint-Antonius
De Sint-Antoniuskapel, gebouwd rond 1930, is gewijd aan Sint-Antonius, de beschermheilige van verloren voorwerpen, Franciscanen, vrouwen en kinderen, armen, bakkers, mijnwerkers, het huwelijk, verliefden, pelgrims en reizigers. Hij biedt ook bescherming tegen schipbreuk, koorts en de pest. Merkwaardig genoeg kreeg deze kapel weinig aandacht tijdens de weg-om.
Klik op de afbeelding om het gpx-bestand te openen.